بررسی رفتار زیست محیطی و مطالعه توزیع عناصر سنگین در خاک¬های محدوده معدن مس سرچشمه کرمان

مطالعه توزیع فلزات سنگین موجود در خاک­ها، از موضوعات مهم زیست محیطی به شمار می­رود. به منظور تعیین میزان فلزات سنگین در خاک­های سطحی محدوده معدن مس سرچشمه و ارزیابی ترازهای آلودگی، 120 نمونه خاک سطحی تا عمق 30 سانتیمتری جمع­آوری شد و  فلزات سنگین pb، ni، se، mo و zn،  با استفاده از روش پلاسمای القایی- اسپکتروسکوپی جرمی (icp- ms) آنالیز شدند. در  نمونه­های خاک بررسی شده، میانگین غلظت ثبت شده برای عناصر سرب، نیکل، سلنیوم، مولیبدن و روی به ترتیب، 127، 27، 1، 7 و 252 (میلی­گرم بر کیلوگرم) بود. ترتیب فراوانی میانگین غلظت عناصر سنگین عبارت است از:  zn> pb> ni> mo> se. مقایسه میانگین غلظت عناصر سنگین و  سمی در نمونه­های خاک با متوسط جهانی مقادیر خاک­های غیرآلوده و شیل میانگین نشان داد که عناصر pb، ni، se، mo و zn مقادیر بالاتری نسبت به میانگین مقادیر جهانی دارند. عنصر ni مقدار کمتری نسبت به شیل میانگین دارد. ضریب آلودگی برای عناصر مورد مطالعه، براساس غلظت زمینه خاک و براساس میانگین خاک­های جهانی غیرآلوده، محاسبه و طبق رده­بندی هاکنسون، طبقه­بندی شدند. محاسبه درجه آلودگی اصلاح شده برای میانگین نمونه­های خاک محدوده منطقه مطالعاتی براساس مقادیر زمینه و مقادیر میانگین جهانی خاک­های غیرآلوده درجه حدواسط آلودگی کل (24/3- 99/2) را نشان داد. نتایج محاسبه فاکتور غنی­شدگی نشان­دهنده آن است که میانگین عناصر سرب، روی و مولیبدن در تعدادی از ایستگاه­های نمونه­برداری بیش از مقدار زمینه است و غنی­شدگی غیرطبیعی این فلزات را در منطقه مطالعاتی دربر دارد. نتایج حاصل از محاسبه شاخص زمین­انباشتگی برای نمونه­های خاک حاکی از آن است که عناصر نیکل و سلنیوم در محدوده غیرآلوده و عناصر روی و مولیبدن در محدوده غیرآلوده تا کمی آلوده و عنصر سرب در محدوده کمی آلوده قرار می­گیرند.